Max Nettlau | 1865-1944
Σαν σήμερα, 30 Απρίλη 1865, γεννιέται ο Γερμανός αναρχικός και ιστορικός Max Nettlau στο Neuwaldegg, που σήμερα αποτελεί προάστιο της Βιέννης. Ο Max Nettlau ήταν ο πρώτος ιστορικός του αναρχικού κινήματος, συμβάλλοντας σημαντικά στην καταγραφή της ιστορίας του. Στο Λονδίνο γνώρισε τους αναρχικούς Μαλατέστα και Κροπότκιν, με τους οποίους διατήρησε επαφή για την υπόλοιπη ζωή του. Συνέβαλε στην ίδρυση του Freedom Press, ενώ ο ίδιος συγκέντρωσε μια τεράστια συλλογή από αναρχικό έντυπο υλικό, η οποία σήμερα στεγάζεται στο διεθνές ινστιτούτο κοινωνικής ιστορίας στο Άμστερνταμ. Έγραψε τη βιογραφία πολλών αναρχικών αγωνιστών, όπως επίσης και ένα επτάτομο βιβλιο για την ιστορία της αναρχίας. Ο Max Nettlau έφυγε από τη ζωή στις 23 Ιούλη 1944.
***
"Δεν υποφέρουν μόνο όσοι είναι πραγματικά άνεργοι και πεινασμένοι, αλλά και κάθε εργαζόμενος που αναγκάζεται να περνάει από την ίδια θλιβερή ρουτίνα μέρα με τη μέρα - τη δουλεία και τον μόχθο στο εργοστάσιο ή το εργαστήριο - το άχαρο σπίτι, αν οι χώροι όπου αναγκάζονται να συγκεντρώνονται μπορούν να ονομαστούν σπίτια. Αξίζει να ζήσει κανείς αυτή τη ζωή; Τι απογίνονται οι πνευματικές ικανότητες, οι καλλιτεχνικές κλίσεις, ή μάλλον το συνηθισμένο ανθρώπινο συναίσθημα και η αξιοπρέπεια του μεγαλύτερου μέρους των εργατών; Όλα αυτά διαστρεβλώνονται και σπαταλώνται, χωρίς καμία πιθανότητα ανάπτυξης, καθιστώντας τον εξαθλιωμένο εργάτη τίποτα άλλο παρά ένα ανθρώπινο εργαλείο που πρέπει να τον εκμεταλλεύονται μέχρι να αντικατασταθεί πιο επικερδώς από κάποια νέα εφεύρεση ή μηχανή.
Είναι απαραίτητη όλη αυτή η δυστυχία; Δεν είναι αν εσείς, οι παραγωγοί πλούτου, γνωρίζατε ότι υπάρχει αρκετό φαγητό και τα απαραίτητα για τη ζωή για όλους, αν όλοι δούλευαν. Αλλά τώρα, για κρατηθούν οι πλούσιοι στην αδράνεια και την πολυτέλεια, όλοι οι εργάτες πρέπει να ζήσουν μια ζωή αέναης δυστυχίας και εκμετάλλευσης. Ως προς αυτά τα γεγονότα, όλοι συμφωνούμε. Αλλά όσον αφορά τη λύση, οι περισσότεροι από εσάς, δυστυχώς, δεν έχετε εγκαταλείψει την εμπιστοσύνη σας στο Κοινοβούλιο και το Κράτος. Θα εξηγήσουμε πώς η ίδια η φύση του Κράτους εμποδίζει οτιδήποτε καλό να προέλθει από αυτό. Τι κάνει το Κράτος; Προστατεύει τους πλούσιους και τον παράνομα αποκτημένο πλούτο τους• καταστέλλει τις προσπάθειες των εργατών να ανακτήσουν τα δικαιώματά τους, εάν αυτές οι προσπάθειες θεωρούνται επικίνδυνες για τους πλούσιους. Έτσι, η άσκοπη προεκλογική εκστρατεία, η εργατική πολιτική κ.λ.π. δεν καταστέλλονται, αλλά κάθε αποτελεσματική λαϊκή διαδήλωση, έντονες απεργίες όπως στο Featherstone και το Hull, η αναρχική προπαγάνδα κ.λ.π., καταστέλλονται ή καταπολεμώνται με τα πιο άθλια μέσα.
[…]
Δεν μπορεί να υπάρξει αληθινή ανθρωπιά, αληθινός αυτοσεβασμός χωρίς αυτοπεποίθηση. Κανείς δεν μπορεί να σας βοηθήσει αν δεν βοηθήσετε τον εαυτό σας. Δεν υποσχόμαστε να κάνουμε τίποτα για εσάς, δεν θέλουμε τίποτα από εσάς, σας απευθύνουμε μόνο έκκληση να συνεργαστείτε μαζί μας για να επιφέρουμε μια κοινωνική κατάσταση που θα καταστήσει δυνατή την ελευθερία και την ευημερία για όλους.
Για να το κάνουμε αυτό αποτελεσματικά, πρέπει όλοι να είμαστε διαποτισμένοι με το πνεύμα της ελευθερίας, και αυτό - η ελευθερία, και μόνο η ελευθερία - είναι η θεμελιώδης αρχή της Αναρχίας.
Η ελευθερία είναι απαραίτητη προϋπόθεση και η μόνη εγγύηση για την ορθή ανάπτυξη της ανθρωπότητας.
[…]
Εμείς οι αναρχικοί είμαστε διεθνιστές, δεν αναγνωρίζουμε καμία διάκριση εθνικότητας ή χρώματος. Οι εργάτες όλων των χωρών υποφέρουν όπως εμείς εδώ, και οι σύντροφοί μας πρέπει παντού να δώσουν την ίδια μάχη για ελευθερία και δικαιοσύνη.
[…]
Είμαστε άθεοι και πιστεύουμε ότι ο άνθρωπος δεν μπορεί να είναι ελεύθερος αν δεν αποτινάξει τα δεσμά της εξουσίας του παράλογου, καθώς και κάθε άλλης εξουσίας. Η εξουσία παίρνει πολλές μορφές και μεταμφιέσεις, και θα χρειαστεί μια μακρά περίοδος ανάπτυξης υπό ελευθερία για να απαλλαγούμε απ' όλα. Για να γίνει αυτό, χρειάζονται δύο πράγματα: να απαλλαγούμε από κάθε δεισιδαιμονία και να ξεριζώσουμε το οχυρό κάθε εξουσίας, το Κράτος.
[…]
Η Κοινωνική Επανάσταση, όπως την αντιλαμβανόμαστε, θα συνίσταται στην παράλυση όλων των υπαρχόντων αυταρχικών θεσμών και οργανώσεων, στην αποτροπή νέων οργανώσεων αυτού του χαρακτήρα, στην απαλλοτρίωση των σημερινών εκμεταλλευτών της εργασίας και στην αναδιάταξη των σχέσεων μεταξύ των ανθρώπων βάσει εθελοντικών συμφωνιών. Αυτό θα φανεί σε μερικούς ως ένα μάλλον μεγάλο πρόγραμμα, αλλά η λογική σκέψη θα τους πείσει για το γεγονός ότι κάθε ένα από αυτά τα σημεία είναι η απαραίτητη συνέπεια των άλλων και ότι μπορούν να εφαρμοστούν μόνο πλήρως ή καθόλου. Διότι αυτό που είναι πραγματικά ανέφικτο δεν είναι τα πλήρη μέτρα, αλλά αυτά τα ημίμετρα - οι λεγόμενες μεταρρυθμίσεις - που προσποιούνται ότι εξαλείφουν ένα μέρος της υπάρχουσας δυστυχίας, ενώ η ρίζα παραμένει άθικτη και καθιστά ολόκληρη τη μεταρρύθμιση μάταιη και άχρηστη."
*Μετάφραση αποσπασμάτων από το "An Anarchist Manifesto" του Max Nettlau (Λονδίνο, 1η Μάη 1895)