1 Οκτώβρη 2002 (Αθήνα) Πορεία ενάντια στην τρομοκρατία Κράτους - ΜΜΕ με αφορμή τις συλλήψεις για την ΕΟ 17Ν

Ο Ferenc Feher & το πνεύμα του '89: Μια σύντομη υπερασπιστική αγόρευση της εξέγερσης.

Σύντομη υπερασπιστική αγόρευση

Ο Ferenc Feher (Φέρεντς Φέχερ) στο βιβλίο του Το πνεύμα του 1989 και η αποδόμηση του πολιτικού μονισμού, (μτφρ. Γερ.Λυκιαρδόπουλος, «Ύψιλον») αποδίδει μια πιο επεξεργασμένη ερμηνεία της έννοιας του «τέλους της Ιστορίας» στο έργο του Francis Fukuyama (Φράνσις Φουκουγιάμα). Αναφέρει ότι ο Φουκουγιάμα δεν θέλησε να μας πείσει ότι «τίποτε το αξιοσημείωτο δεν πρόκειται να συμβεί από ΄δω και πέρα» αλλά ότι η Ιστορία με γιώτα κεφαλαίο ως ο από μηχανής καταλύτης απόδοσης νοήματος στην κίνηση των μαζών έχει εξαντλήσει τα πνευματικά αποθέματα παραγωγής νέων μεγάλων αφηγήσεων, έχοντας απογυμνώσει τους «ιστορικούς πρωταγωνιστές» από τον ρόλο επιτέλεσης και διεκπεραίωσης των «σιδερένιων νόμων της Ιστορίας».


Με άλλα λόγια το θεωρητικό-πρακτικό σχέδιο που με πυρήνα την Ιστορία πρόσφερε τον ολισμό της Ιδεολογίας και μετέβαλλε τα άτομα σε πειραματόζωα των «κοινωνικών επιστημόνων» εξέπνευσε. [...] Συνέπεια αυτής της διαδικασίας αποτελεί η απώλεια βούλησης για ριζική υπέρβαση της δεδομένης τάξης, κι αυτός είναι σίγουρα ένας οξύς προβληματισμός, ο οποίος εκτεινόμενος στα λογικά του όρια επισημαίνει είτε ότι η ζωή στην πράξη συνδέεται όντως με τον «Λόγο-στην-Ιστορία» κάνοντας αδύνατη την αποσύνδεση της επανάστασης από τους ειδήμονες της ηγεμονίας είτε ότι ο «Λόγος-στην Ιστορία» είναι όντως μια αφηρημένη κατασκευή του φιλοσοφικού πνεύματος, παντελώς αποσυνδεδεμένη από το κοινωνικό επίδικο. Στη δεύτερη όμως περίπτωση ο προβληματισμός φτάνει στο οριστικό του αδιέξοδο με την ολοκληρωτική νίκη του καπιταλισμού μέσω της εδραίωσης των κοινωνικών σχέσεων που επιβάλλει.


Η κριτική στον Φέχερ θα μπορούσε να απλοποιηθεί με το πανάρχαιο επιχείρημα της επανάληψης. Την αφήγηση που θέλει αναπόδραστη τη σχέση αγώνα-ηγεσίας την εφηύρε και την έκανε κοινωνική πραγματικότητα το σύμπλεγμα Μαρξ-Λένιν-Στάλιν κ.λπ, με μόνη απόσταση μεταξύ τους την εξέλιξη από τη θεωρία στην πράξη. Την δε αποσύνδεση της Ιδεολογίας και της Ιστορίας από την κοινωνική πράξη, ως άρνηση απόδοσης συλλογικού νοήματος, και αποσύροντας οριστικά την έννοια του κοινού δικαίου την υπερασπίστηκαν οι μεταδομιστές φιλόσοφοι, η ταξική καταγωγή και θέση των οποίων κατόρθωσε να υποβαθμίσει τον προβληματισμό περί των κοινωνικών-πολιτικών και ιδεολογικών παραγώγων αυτής της διαδικασίας. Είναι εδώ που ως αναρχικοί μπορούμε να επισημάνουμε ότι πρόκειται για τις δυο όψεις του ίδιου νομίσματος.
Η ιστορία, ο λόγος και η ιδεολογία είτε σαν αφηρημένες μερικότητες (όπως του επισημαινόμενου από τον Φέχερ, Ρόρτυ) είτε ως θεωρητικό-πρακτικό σχέδιο διέπονται, ορίζονται και νοημοτοδοτούνται από τους καταπιεσμένους και τους εκμεταλλευόμενους ακριβώς μέσα στη διαδικασία όξυνσης της πάλης τους με τον κρατικό – εξουσιαστικό μηχανισμό και την οικονομική ανισότητα που αυτός αναπαράγει. Το ιδεολογικό απόθεμα υπάρχει.


Η καταστροφή της Ιστορίας ως εξουσιαστικού μηχανισμού δεν συνέβη το 1989 ούτε πριν από αυτό, ούτε μέχρι σήμερα. Αυτό που ονομάστηκε είτε «τέλος της Ιστορίας», είτε «απονέκρωση της Ιστορίας» δεν είναι άλλο από την επαν-ενοποίηση της κυρίαρχης εξουσιαστικής αφήγησης κάτω από ένα μονοπωλιακό πρότυπο κατασκευής οικονομικών και κοινωνικών σχέσεων. Το ιδεολογικό απόθεμα υπάρχει ενσωματωμένο στην κρατούσα εξουσία, κι ακριβώς επειδή υπάρχει οι αγωνιζόμενοι δεν μπορούν αφενός ούτε να το αγνοήσουν ούτε όμως αφετέρου να το διεκδικήσουν αλώβητο. Πρέπει να το αρνηθούν, ως άρνηση κι ως διαλεκτική. Να το αδειάσουν οριστικά, απονοηματοδοτώντας αυτό που το διαφυλάσσει: την εξουσιαστική συνθήκη, δηλαδή τη διαχωρισμένη απόφαση, την ετερονομία. Έτσι απευθύνουμε τα αναρχικά συνθήματα: ακόμη κι αν ο φασισμός δεν ερχόταν πρώτα για τους άλλους, αλλά απ’ ευθείας για εμάς πάλι θα τον πολεμούσαμε, ακόμη κι αν οι παππούδες μας δεν ήταν πρόσφυγες & μετανάστες πάλι θα πολεμούσαμε, ακόμα… Αυτό το ελάχιστο δοκίμιο, ξεκίνησε όμως ως υπεράσπιση ενός συνθήματος το οποίο λησμονήθηκε αφού επικρίθηκε ως «ιδεολογικό» από όσους αρέσκονταν στην άρνηση νοήματος, ξεχνώντας ότι το κέλυφος που αφήνει κενό η αντίσταση το γεμίζει η εξουσία, το σύνθημα αυτό είναι:


ΤΟ ΔΙΚΙΟ ΤΟ ΕΧΟΥΝ ΟΙ ΕΞΕΓΕΡΜΕΝΟΙ
ΚΑΙ ΟΧΙ ΟΙ ΡΟΥΦΙΑΝΟΙ ΚΑΙ ΟΙ ΠΡΟΣΚΥΝΗΜΕΝΟΙ!